Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Ξυπνάς μέσα μου το ζώο

 
Πρωτεύοντα ρόλο στην αναγνωστική μας πορεία παίζει η επιθυμία μας να εξελιχθούμε, να μην μείνουμε εντελώς στόκοι. Και γενικά, να εξελιχθούμε και ως άνθρωποι, δεν είμαστε ζώα! Έτσι λοιπόν, αν σας σταματήσει κάποιος στον δρόμο και σας πει, «Πώς είσαι έτσι τρομάρα σου; Πιθηκοφέρνεις!», μην το πάρετε βαριά, ο άνθρωπος μπορεί να έχει διαβάσει δυο-τρία βιβλία παραπάνω από σας, να έχει ανοίξει το μυαλό του! Το βιβλίο είναι απίθανο – ένα (σχεδόν) θεϊκό σχέδιο! Η φράση «Δεν μπορούσα να τ' αφήσω από τα χέρια μου», που σε άλλες περιπτώσεις θα με έκανε να μορφάζω από τον πόνο της κοινοτοπίας, εδώ, νομίζω ότι ισχύει απόλυτα. Το κρατούσα με τη ζέση μιας μαϊμούς που της πετάξαν ένα λαμπερό στολίδι.
 
Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, τα ανθρώπινα πλάσματα δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση τις πιο πολύπλοκες μορφές ζωής στον πλανήτη. Η εξέλιξη μέσω της φυσικής επιλογής παρήγαγε οργανισμούς που υπερβαίνουν κατά πολύ τη δική μας πολυπλοκότητα... (άουτς, πόνεσε αυτό! Εντελώς απάνθρωπη τοποθέτηση). Μια στιγμή λίγο, όσοι δεν πιστεύετε στην εξέλιξη, σας παρακαλώ να εγκαταλείψετε αυτή την ανάρτηση καλύτερα τώρα, πριν εξελιχθεί, και να κλείσετε και την πόρτα (του μέλλοντος) πίσω σας. Μπορεί να μην είμαστε όλοι εξελιγμένα μοντέλα (ξεκαβαλάτε!), τουλάχιστον όμως είμαστε μοντέλα εξέλιξης, που υπακούμε σε κανόνες και ακολουθούμε μοτίβα συμπεριφορών πολλά πολλά πολλά χρόνια πριν ο Θεός δημιουργήσει τον κόσμο από το μηδέν... καλό ψώνιο και η πάρτη Του!
 
Θυμάσαι έναν ενοχλητικό θείο σου που τον κορόιδευες και τον έλεγες πίσω από την πλάτη του, χιμπαντζή; Ήρθε η ώρα να πάρει την εκδίκησή του... όοοοχι, θα κάτσεις να τ' ακούσεις τώρα. Γιατί με τους συγγενείς μας (χιμπαντζήδες κλπ) μοιραζόμαστε έως και το 98% του γονιδιώματος και εκείνο που στην ουσία μας ξεχωρίζει είναι τρίχες (περισσότερο κυριολεκτικά ισχύει αυτό, παρά μεταφορικά!). Ο Μαεστριπιέρι δίνει μια πειστικότατη απάντηση στην εξαιρετική ερώτηση που έκανε ένας χαρακτήρας του V., στο βιβλίο του Πύντσον : «Ποιος είμαι εγώ για να γνωρίζω τα κίνητρά μου;» και πετάχτηκε κάποτε κάπου αλλού ένας άλλος σοφός να πει ότι «ο άνθρωπος είναι η απάντηση, οποιαδήποτε κι αν είναι η ερώτηση» – το ίδιο λοιπόν, ισχύει και εδώ. Ενδεχομένως να πιστεύετε ακόμη την πλάνη ότι τα κίνητρα των πράξεών σας είναι απολύτως συνειδητά και εμπρόθετα· ας είναι, μπορείτε να συνεχίσετε να το πιστεύετε, τουλάχιστον μέχρι να διαβάσετε το συγκεκριμένο βιβλίο. Εξάλλου, η φυσική επιλογή μάς έχει γραμμένους (σε κώδικα!) και εμάς και τις πεποιθήσεις μας.
 
Ο πρωτευοντολόγος Ντάριο Μαεστριπιέρι μετά από χρόνια παρατήρησης της συμπεριφοράς των πρωτευόντων θηλαστικών, μετατοπίζει τα συμπεράσματά του πάνω στο ανθρώπινο είδος και δίνει γοητευτικές απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: γιατί νιώθουμε αμήχανα όταν κλεινόμαστε με έναν άγνωστο στο ασανσέρ, γιατί εμμένουμε τόσο στην κυριαρχία, γιατί ο νεποτισμός είναι στη φύση μας (μην τα ρίχνετε όλα στον Μητσοτάκη!), γιατί όταν μας κοιτάνε άλλοι άνθρωποι είμαστε ευγενικοί και γενναιόδωροι και όταν δεν μας κοιτάνε πουλάμε την ίδια μας τη μάνα, γιατί χώρισε ο Μπραντ την Τζένιφερ και τα' φτιαξε με την Αντζελίνα (αμέ!), γιατί τα κυρίαρχα αρσενικά των μπαμπουίνων χουφτώνουν ο ένας τ' αρχίδια του άλλου (δεν κρίνω), γιατί δυσχεραίνεται ή ακόμα και αναχαιτίζεται η έξοδός μας στην βιολογική αγορά, γιατί πιστεύουμε ακόμα σαν τους ηλίθιους στην ελεύθερη βούληση; Γιατί; Γιατί; Γιατί; Γιατί έτσι!... μας αρέσει δε μας αρέσει!! 
 
Η κυριαρχία, ωστόσο, είναι συστατικό στοιχείο όλων των κοινωνικών μας σχέσεων και έχει μια διεισδυτική επιρροή σε όλες τις πτυχές της καθημερινής κοινωνικής μας ζωής. Όσο πιο γρήγορα αναγνωρίσουμε το γεγονός αυτό τόσο καλύτερα θα κατανοήσουμε το γιατί οι σχέσεις μας λειτουργούν έτσι όπως λειτουργούν. Οι άνθρωποι και μερικά ακόμη πρωτεύοντα έχουν πάθος για την κυριαρχία, παρόλο που δεν το συνειδητοποιούν πάντοτε. Η κυριαρχία είναι τόσο παγιωμένη στην ανθρώπινη φύση, ώστε το να σκεφτεί κανείς ότι μπορούμε να έχουμε κοινωνικές σχέσεις δίχως αυτήν τον θέτει αμέσως εκτός τόπου και χρόνου. Και κάπου σ' αυτό το υπέροχο και σημαντικό κεφάλαιο, ο συγγραφέας φέρνει ένα παράδειγμα σχέσης κυριαρχίας-υποτέλειας με επακόλουθη αντιστροφή ρόλων, μέσα από την λογοτεχνία: στην «Τύφλωση» του Ελίας Κανέττι, ο πρωταγωνιστής είναι ο κυρίαρχος στην σχέση του με την οικονόμο, μόλις όμως παρεξηγήσει κάποιο αμυδρό ενδιαφέρον από την μεριά της και το εκλάβει ως αγάπη, η αντιστροφή κυριαρχίας είναι αναπόφευκτη με τραγικά για τον ίδιο αποτελέσματα (ίσως και για τον αναγνώστη, γιατί το πρώτο μέρος του βιβλίου μού άρεσε σαφώς περισσότερο). Βέβαια, όπως γνωρίζουμε όλοι, υπάρχει και αντίστοιχο παράδειγμα στα ελληνικά, αν το γνώριζε και ο συγγραφέας, σίγουρα θα το ενσωμάτωνε. Αντωνάκης και κυρία Κοκοβίκου... κλασική περίπτωση βλάβης!
 

 
Η κάπως άκομψη φράση «υπό το πρίσμα της θεωρίας παιγνίων (κυρίως)» του τίτλου, αποτελεί και το κλειδί της κατανόησης του φοβερού αυτού βιβλίου. Μην σας τρομάζει ο όρος «θεωρία παιγνίων», εξηγείται πολύ αναλυτικά και κατανοητά στο βιβλίο. Με δυο (απλοϊκά) λόγια αποτελεί την σχέση κόστους-οφέλους που αποκομίζει ένας άνθρωπος από τις κινήσεις που επιλέγει να κάνει. Ο Μαεστριπιέρι όμως απέδειξε ότι αυτή η σχέση δεν περιορίζεται μόνο στο οικονομικό κομμάτι αλλά έχει μια μακρόχρονη σχέση με την ίδια την εξέλιξη του είδους. Όπως και στις προηγούμενες περιπτώσεις, η εξελικτική βιολογία και τα οικονομικά θα μας βοηθήσουν να εξηγήσουμε για ποιον λόγο συμπεριφερόμαστε με τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε. Ωστόσο, οι κοινωνικές επιρροές στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων είναι κάτι το οποίο οι οικονομολόγοι ενσωμάτωσαν στα μοντέλα τους λίαν προσφάτως. Οι οικονομολόγοι ήθελαν να πιστεύουν ότι οι άνθρωποι κάνουν πάντοτε ορθολογικές επιλογές που μεγιστοποιούν τα κέρδη τους· ακόμη ότι οι αποφάσεις τους λαμβάνονται ερήμην του κοινωνικού πλαισίου, δίχως να τους απασχολούν οι συνέπειες της συμπεριφοράς τους. Οι ερευνητές που μελετούν την κοινωνική συμπεριφορά ζώων και ανθρώπων από την εξελικτική σκοπιά, όμως, ανακάλυψαν ότι η μεγιστοποίηση της αρμοστικότητας – όπως η μεγιστοποίηση των κερδών – εξαρτάται συχνά από το αν λαμβάνουμε υπ' όψιν τους άλλους. Όπως θα δούμε, η ενσωμάτωση οικονομικών μοντέλων στην εξελικτική θεωρία και τα ευρήματα της έρευνας για τη ζωική και την ανθρώπινη συμπεριφορά οδηγούν σε πιο εκλεπτυσμένα και πιο προβλεπτικά μοντέλα σχετικά με τη λήψη αποφάσεων στους ανθρώπους, βοηθώντας εν τέλει να γεφυρωθεί το χάσμα που ακόμη χωρίζει τις οικονομικές από τις βιολογικές εξηγήσεις της συμπεριφοράς. Είναι αρκετά ξεκάθαρα τα πράγματα, με την εξέλιξη δεν παίζουμε, μάγκες!
 
Αυτή κι αν είναι εξωφυλλάρα! Ένα εξώφυλλο εμπνευσμένο που ταυτίζεται απόλυτα με το περιεχόμενο και την αισθητική του βιβλίου. Ας τα βλέπει ο «Ίκαρος» αυτά μπας και εξελίξει κάποτε και τα δικά του. Η επιμέλεια του κειμένου ωστόσο, είχε τα θεματάκια της. Πάμπολλες γραμματικές και συντακτικές αβλεψίες μού έσπασαν τα νεύρα. Λεκτική ζούγκλα, άγριες καταστάσεις. Τουλάχιστον ο μεταφραστής Δημήτρης Τομαράς αποδείχθηκε άξιος «ιχνηλάτης» και ήξερε τι και πώς το μετέφραζε. Ανέλαβε και την επιστημονική επιμέλεια του κειμένου, την οποία και μας μετέδωσε με πιστότητα και ενάργεια. Η έκδοση του «Κατόπτρου» είναι πολύ καλή, με σκληρό εξώφυλλο, με εκτενή βιβλιογραφία, ευρετήριο όρων κλπ. Και με έναν εντυπωσιακό και σπαρακτικό επίλογο.
 
Το βιβλίο είναι ιδανικό ανάγνωσμα για όλους τους αναγνώστες – αποφεύγει τις παγίδες της εκλαΐκευσης και ταυτόχρονα μεταδίδει τις σκέψεις και τα συμπεράσματα των ερευνών με χιούμορ και απλότητα, στοιχεία που συνήθως λείπουν από τα επιστημονικά βιβλία που μέσα σ' όλα τ' άλλα θέλουν να μεταφέρουν και τα γονίδια της σοβαροφανούς επιστημοσύνης· αν ήμουν φυσική επιλογή θα επέλεγα να αφήσω να εκλείψει η σοβαροφάνεια από τις επόμενες γενιές συγγραφέων (αλλά το έχετε καταλάβει ήδη, η εξέλιξη προχωρά με αργά βήματα, θα φάμε στη μάπα πολλά ακόμα τέτοια βιβλία). Καλοί μου άνθρωποι, αγοράστε τούτο το βιβλίο. Η σχέση κόστους-οφέλους είναι, αδιαμφισβήτητα, υπέρ σας – το κόστος είναι εντελώς μηδαμινό μπροστά στα οφέλη που θα αποκομίσετε διαβάζοντάς το. Αν δεν επιδιώξετε το όφελός σας, τότε τι να πω, δεν είστε αποτελέσματα εξέλιξης εσείς, σας αξίζει να αφανιστείτε!
 
Περιέργως, η ιδέα ότι η συμπεριφορά εξελίσσεται δεν είναι δημοφιλής ούτε μεταξύ των εξελικτικών βιολόγων που μελετούν τα γονίδια, τα κύτταρα ή τις μικροσκοπικές φρουτόμυγες. Οι επιστήμονες αυτοί διατηρούν εκατοντάδες φρουτόμυγες μέσα σε γυάλινα δοχεία στα εργαστήριά τους, προκαλούν μικρές τεχνητές αλλαγές στο περιβάλλον τους – όπως το να ανάβουν και να σβήνουν τα φώτα κατά μεταβλητά χρονικά διαστήματα –, και στη συνέχεια εξετάζουν το πώς επηρεάστηκαν τα γονίδιά τους από τις αλλαγές, καθώς παρακολουθούν την αναπαραγωγή των εντόμων επί πολλές γενιές. Αυτοί οι εξελικτικοί βιολόγοι μελετούν την εξέλιξη των εντόμων στα εργαστήριά τους, όχι στον πραγματικό κόσμο. Επίσης, δεν μελετούν άλλα ζώα πέραν της φρουτόμυγας. Το επιστημονικό περιοδικό Evolution, φερ' ειπείν, δημοσιεύει πολλά άρθρα που περιγράφουν εξελικτικές μελέτες που έχουν γίνει με πειραματικό μοντέλο τη φρουτόμυγα. Κάποτε υπέβαλα ένα κείμενο στο περιοδικό αυτό, περιγράφοντας μια εξελικτική ανάλυση της συμπεριφοράς των πρωτευόντων. Το κείμενο απορρίφθηκε αμέσως, με τη δικαιολογία ότι «τα πρωτεύοντα δεν είναι πρότυποι οργανισμοί για τη μελέτη της εξέλιξης». «Δεν νομίζω πως ο Δαρβίνος θα συμφωνούσε μαζί σας», υποχρεώθηκα να απαντήσω στον αρχισυντάκτη. 
 

 
Υ.Γ. 2666 Αν δεν είχα τόσο εξελιγμένο εγκέφαλο και δεν τα καταλάβαινα όλα με την μία, θα καθόμουν να το ξαναδιαβάσω στο καπάκι, τόσο πολύ μου άρεσε!

Σχόλια

  1. Καλημέρα,

    Άκρως ενδιαφέροντα - παρουσίαση και βιβλίο.
    Πολλές φορές, στην προσπάθειά μας, οι άνθρωποι, να κατανοήσουμε την ίδια μας τη φύση αισθάνομαι ότι θολώνουμε την όρασή μας και κατ' επέκταση την κρίση μας από τα πάμπολλα φίλτρα -κοινωνικών στερεοτύπων, εν πολλοίς - που οι ίδιοι έχουμε βάλει, μέσα απ' αυτό που ονομάζουμε ανθρώπινο πολιτισμό. Φαντάζομαι ότι βιβλία σαν κι αυτό (ή και σαν του Yuval Noah Harari) αυτό κάνουν: αφαιρούν τα φίλτρα, μας ανανεώνουν την όραση, δοκιμάζουν και μπαίνουν πιο βαθιά στην κατανόηση του κόσμου, των ανθρώπων, της φύσης των όντων.
    Ο ενθουσιασμός της παρουσίασης, αλλά και ο ίδιος ο προβληματισμός που βλέπω να αναπτύσσεται με ωθούν να δοκιμάσω την εμπειρία της ανάγνωσής του.. Άλλωστε, δε θα ήθελα να βρεθεί κανένας εξελιγμένος στο δρόμο μου και να με υποτιμήσει!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλημέρα Διονύση. Τα βιβλία του Χαράρι θα είναι τα επόμενα, αφού πρώτα κάνω ένα πέρασμα από την λογοτεχνία. Το συγκεκριμένο του Μαεστριπιέρι όμως ήταν αποκάλυψη, απολαυστικότατο και ανατρεπτικό (τουλάχιστον για κάποιες κοινές αντιλήψεις). Αξίζει όλοι να αναζητήσουν μέσα σ' αυτό το βιβλίο εκείνη την... άλλη ματιά, που λες και εσύ. Ελπίζω να το απολαύσεις αν επιλέξεις να το διαβάσεις. Σε χαιρετώ.

      Διαγραφή
    2. Έτσι όπως τα λέμε, για τους Μαεστριπιέρι και Χαράρι, φαίνεται να ξεδιπλώνουν παραπλήσιους προβληματισμούς. Οπότε: Διαβάζουμε και οι δύο αυτά που μας λείπουνε και επανερχόμαστε για τις επιβεβαιώσεις. Κι εγώ ελπίζω να απολαύσεις τον Χαράρι (του οποίου εδώ και λίγο καιρό κυκλοφορεί και το Homo Deus, εξίσου, πιστεύω, καλό), ακόμα κι αν βρεις σημεία διαφωνιών ή και ενστάσεων. Καλό απόγεμα.

      Διαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Κουβεντολόι με μια μούμια!

Σημ: Εδώ λέγονται ιστορίες μόνο για αραχνιασμένα κρανία, οι "ψεκασμένοι" θα απομακρύνονται διακριτικά.

«A good reader, a major reader, an active and creative reader is a rereader»

En passant

  Το «Αν πασάν» είναι ένας σκακιστικός κανόνας, περιθωριακός και άγνωστος αλλά ιδιαιτέρως αποτελεσματικός και σημαντικός. Στις αρχικές τους κινήσεις, τα πιόνια έχουν το δικαίωμα να κινηθούν ένα ή δύο τετράγωνα μπροστά. Αν επιλέξουν να κινηθούν δύο τετράγωνα μπροστά και ένα αντίπαλο πιόνι βρίσκεται σε τέτοια θέση ώστε να μπορούσε να το αιχμαλωτίσει αν το πιόνι που κινήθηκε δυο τετράγωνα αποφάσιζε να κινηθεί μόνο ένα, τότε, έχει το δικαίωμα να το αιχμαλωτίσει και σε αυτή την περίπτωση που κάνει δύο βήματα. Έχουμε δηλαδή, αν πασάν... αιχμαλωσία εν τη διελεύσει. Είναι δυσνόητο στην περιγραφή αλλά αρκετά ξεκάθαρο στην πράξη. Βέβαια, όταν είσαι αρχάριος σκακιστής και το συναντήσεις πρώτη φορά σε ηλεκτρονική παρτίδα, τότε πείθεσαι ότι κάποιο «bug» έχει η ιστοσελίδα, ότι σε χακάρανε ή ότι άρπαξες όλες τις ιώσεις του κυβερνοχώρου. Τα βιβλία του Ναμπόκοφ, μου προσφέρουν την ισχυρή εντύπωση ότι αποτελούν ένα συνεχές λογοτεχνικό en passant, σε αιχμαλωτίζουν εν τη διελεύσει.

Με ανώμαλους δεν μιλάω

  Ανωμαλία είναι να μην μπορεί μια γυναίκα να κυκλοφορεί άφοβα στους δρόμους, ανωμαλία είναι να πιστεύεις ότι τα εμβόλια σκοπό έχουν να προκαλέσουν περισσότερο κακό από ό,τι καλό, ανωμαλία είναι να νομίζεις ότι η λογοτεχνία σε κάνει καλύτερο άνθρωπο, ανωμαλία είναι ακόμα το προφιτερόλ να έχει μόνο ένα σουδάκι μέσα, ανωμαλία είναι και ότι ο «Πατάκης» εξακολουθεί να μην εκδίδει Χέρμαν Μέλβιλ. Και πόσες ακόμα ανωμαλίες! Με τελευταία εκείνη του Ερβέ Λε Τελιέ, ενός συγγραφέα που αγάπησα οριστικά από ένα και μόνο βιβλίο του που είχα διαβάσει κάποτε, το «Όλα τα μανιτάρια τρώγονται», η ουλιπιανή έμπνευση που είχε οραματιστεί το facebook χρόνια πριν από τον δημιουργό του. Κάθε φορά που μπαίνετε στο facebook και αντικρίζετε την ερώτηση «Τι σκέφτεσαι;», ικανή να σας παρασύρει ασυγκράτητα να μας εμπιστευτείτε τις επικές σας μπούρδες, σχεδόν πάντα χωρίς καθόλου φιλτράρισμα και ουσία, να θυμάστε ότι ο Τελιέ κάποτε το έκανε… χίλιες φορές καλύτερα από εσάς, πιο δημιουργικά και κυρίως με περισσότερο χι

Στα χαμένα

Ρε μπελά που βρήκα! Να είναι ένα βιβλίο σχετικά ευχάριστο, να έχει πράγματα που γενικά ταιριάζουν με το γενικότερο γούστο μου και εγώ να το αντιμετωπίζω σαν ταινία του Μπέλα Ταρ – τον ατελείωτο ένα πράμα. Είχε καιρό να μου συμβεί κάτι ανάλογο, σηκώνει και η επιστήμη τα χέρια της ψηλά! Έβαλα σφήνα την ανάγνωση για να προλάβω την ταινία του Λάνθιμου – την οποία κατάφερα να δω χθες, 17 Δεκεμβρίου, στην επίσημη πρεμιέρα της – και ακόμα να το τελειώσω. Λίγες σελίδες ακόμα που διαβάζονται παράλληλα με αυτές τις γραμμές που γράφονται. Τουλάχιστον η ταινία ήταν πολύ καλή και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του βιβλίου ήταν ακριβώς αυτό∙ ήξερες από την αρχή ότι θα γίνει μια καλή ταινία. Το βιβλίο πάλι, δεν ήξερε τι ήθελε να είναι, και μέσω ανομοιόμορφων αφηγήσεων, για μένα τουλάχιστον κατέληξε να είναι χάσιμο χρόνου. «Η πιο προφανής ανωμαλία της (…) είναι η απόλυτη έλλειψη οποιασδήποτε ανωμαλίας».

Οδηγίες προς ναυτιλλομένους

Τώρα το πλοίο έχει σαλπάρει και πλέον δεν μπορείς να αφήσεις αυτό το καταπληκτικό βιβλίο από τα ηλιοψημένα χέρια σου∙ εγκαταλείψτε αυτό το κλισέ να βουλιάξει και να πνιγεί όπως του αξίζει. Νόμιζα ότι είχα αφήσει το «ναυτικό» μου παρελθόν ( Καββαδίας , Μέλβιλ , κλπ) σχεδόν οριστικά πίσω – χωρίς να σημαίνει ότι δε θα τους ξαναδιάβαζα για το μεγάλο λογοτεχνικό τους εκτόπισμα – και σκεφτόμουν αν θα έπρεπε να αγοράσω το συγκεκριμένο βιβλίο, ειδικά όταν έχω τόσα άλλα αδιάβαστα στο αμπάρι. Όμως μου το έκαναν δώρο, το ξεκίνησα για κλείσιμο μιας κατά τ’ άλλα απάνεμης αναγνωστικής χρονιάς και ένα πελώριο κύμα μέσα στο μυαλό με ξαναχτύπησε με δριμύτητα. Στο μικρό εκδοτικό καράβι που είναι η χώρα μας και όλοι κοιτάνε ποιος θα φαγωθεί στην πορεία ( «Άκουσε κάποιους ναυαγούς να λένε ψιθυριστά πως έπρεπε να τραβήξουν κλήρο και “να θανατώσουν έναν άντρα για να σωθούν οι υπόλοιποι”» ) και εν μέσω μιας αποικιοκρατικής καταγραφής αναγνωστικών λιστών με αρκετή δόση μυθομανίας και εν είδει πρωτοχρονιάτ

D’ ye see him?

Όλα τριγύρω αλλάζουν κι όλα τα ίδια μένουν. Ο Σύριζα πιο οπισθοδρομικός από ποτέ ετοιμάζεται για την νέα εποχή του, οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι κάνουν jump scares από κάθε γωνιά με το πιο creepy χαμόγελό τους και εσύ νιώθεις ότι θες να πας ξαφνικά και διακαώς για καφέ με έναν random συμμαθητή της Α' λυκείου παρά να ακούσεις το πρόγραμμά τους και οι καιροί νερό θα φέρουν πάλι στην βασανισμένη Θεσσαλία, έτσι λένε αυτοί που ξέρουν. Μόνο το «Βιβλιοκαφέ» του Πατριάρχη Φώτιου έκλεισε λόγω ανεξέλεγκτου πληθωρισμού – 4,20 ο διπλός εσπρέσο, πού πάμε ωρέ; Παρ’ όλα αυτά οι αναρτήσεις του παρέμειναν να θαλασσοδέρνονται στο ίντερνετ και μια δική μου έτυχε και ξεβράστηκε μπροστά μου . Πω πω μπόχα!! Δεν θέλω να την ακουμπήσω καν! Τέλος πάντων, εσείς μπορεί να βρείτε ότι διαθέτει ακόμα κάποιο ψαχνό. Αν όμως πιστεύετε ότι αλλάξατε μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια έστω και λίγο, δε θα έπρεπε να της ρίξετε ούτε ματιά!

Η φάση είναι κρίντζι

  Όπως θα σας έλεγε και ο θείος που κάθεται με την νεολαία κάθε Τσικνοπέμπτη, «Η φάση είναι κρίντζι», δηλώνει μία κατάσταση εξαιρετικά αναληθοφανή που σε παγώνει και σε κάνει να ανατριχιάζεις από την αμηχανία λες και κάποιος όλη την ώρα λέει κρύα αποτυχημένα αστεία χωρίς σταματημό και έλεος. Ο Λέων Τολστόι – back to back ανάρτηση με Τολτσόι, δε σας χάλασε! – επιφυλάσσει αυτή την τιμητική θέση του θείου για τον Σαίξπηρ και τα έργα του, με κύριο στόχο τον «Βασιλιά Ληρ». «Αυτό είναι το τόσο γνωστό έργο. Όσο κακό και να παρουσιάζεται στην αφήγησή μου, την οποία προσπάθησα να κάνω όσο τον δυνατόν πιο ουδέτερη, θα πω χωρίς δισταγμό πως στο πρωτότυπο το έργο είναι ακόμα χειρότερο» . Εν συντομία, δεν κάνει για δραματουργός το παιδί ! Θα σφαχτούμε και σε αυτό το γιορτινό τραπέζι, πάνω απ’ όλα η παράδοση!

DiFullness

Δε διαβάζω κόμιξ – η δήλωση αυτή είναι παρόμοια με το «Δεν έχω δει ποτέ Φιλαράκια » το 2023. Έχω διαβάσει μέσα στα χρόνια κάποια επιλεκτικά αλλά δεν μπορώ να πω ότι τα προτιμώ. Είναι ακριβό χόμπι, αρκετές φορές η ιστορία μου φαίνεται αδιάφορη και η εικονογράφηση φτωχή και γενικά θα έλεγα ότι δεν είναι το φλιτζάνι του τσαγιού μου. Όμως εδώ είπα να κάνω μια εξαίρεση γιατί πίνω νερό στο όνομα του Χοντορόφσκι . Δεν ειν’ καλ’ αυτός ο άνθρωπος, πάει και τελείωσε. Αυτή η κριτική έχει σκοπό να θυμίζει κάπως δελτίο τύπου – τι παράξενο, αλήθεια, συνήθως στην Ελλάδα μας έμαθαν τα δελτία τύπου να θυμίζουν κάπως κριτικές! – τίποτα βαθύ και ευφάνταστο εδώ, εξάλλου η συνηθισμένη φαντασία χάνεται όταν έρχεται αντιμέτωπη με μεγαλοφυΐες σαν εκείνες του Χοντορόφσκι και του Moebius. Όλοι οι πολιτισμένοι γαλαξίες γύρω μας έχουν φευγάτα κόμιξ σαν το Ινκάλ, εμείς σε καμιά βδομάδα θα έχουμε το κόμικ για τον Ζορμπά – και μετά απορούμε γιατί δεν κάνουμε εξωγαλαξιακή καριέρα.

Round About Midnight

  Μεγάλο Σάββατο απόψε και λίγο μετά τις μονότονες κροτίδες και αφού σταματήσουν και οι πρόβες με τις εφτά σάλπιγγες της Αποκάλυψης, όλοι μας θα ετοιμαστούμε ψυχολογικά για την μουσική που αγαπάμε να μισούμε: τα κλαρίνα. Εναλλακτική δεν έχει δυστυχώς και οι πιθανοί αυτοσχεδιασμοί εξαντλούνται στο πασχαλινό τραπέζι, τίποτα περισσότερο. Τα μαύρα πρόβατα της κάθε οικογένειας, πάντα υπάρχουν τέτοια, καμμένα από χέρι όπως και τα άλλα τα κανονικά, θα δείχνουν λίγο τζαζ μέσα σε όλο αυτό το ομοιόμορφο μπουλούκι αλλά δεν μπορείς να κάνεις και πολλά για να βοηθήσεις. Θα φαλτσάρουν κοινότοπες ευχές όπως όλοι και θα ελπίζουν να δείχνουν κάπως φυσιολογικοί – αλλά μέσα τους θα είναι χαρούμενοι και θα νιώθουν αγαλλίαση καθώς θα θυμούνται τον Ted Joans που έλεγε χαρακτηριστικά και το υποστήριζε εμπράκτως, ότι «Jazz is my religion and Surrealism is my point of view».  

Αλλόκοτα πράγματα

Το Πάσχα είναι ένας γρήγορος ορισμός του απόκοσμου – υπάρχει εκεί που κανονικά δεν θα έπρεπε να υπάρχει τίποτα. Ευτυχώς τελείωσε όμως και ο καθένας γύρισε ευτυχής στην αλλόκοτη ρουτίνα του∙ καπιταλιστικός ρεαλισμός και εκλογές. Ω γες! Το βιβλίο του Μαρκ Φίσερ «Το αλλόκοτο και το απόκοσμο» κυκλοφόρησε πρόσφατα και φαίνεται ότι αγοράστηκε αμέσως από πολλούς αναγνώστες, μένει να διαβαστεί τώρα. Εμένα μου αρκούσε μόνο ο τίτλος του για να το πάρω, όλα τα άλλα τα ανακάλυψα στην πορεία και δεν απογοητεύτηκα καθόλου. Δείτε και εσείς και πείτε μου! «Η αποτυχία να δούμε, η ακούσια διαδικασία της παράβλεψης πραγμάτων που έρχονται σε αντίθεση – ή απλώς δεν ταιριάζουν – με τις βασικές ιστορίες που λέμε στον εαυτό μας, είναι μέρος της συνεχούς «διαδικασίας επεξεργασίας» μέσω της οποίας παράγεται αυτό που βιώνουμε ως ταυτότητα» .

Εργοστάσιο εφιαλτών

Μπορεί τον τελευταίο μήνα όλοι να καληνυχτίζουν τον Κεμάλ αλλά ο ύπνος αποδεικνύεται ενίοτε πολύ δύσκολη κατάσταση. Ο Μέλβιλ έλεγε ότι θα «άξιζε να έχουμε γεννηθεί μόνο και μόνο για να κοιμόμαστε» (όπως μας θυμίζει ο Αλέξανδρος Ζωγραφάκης σε ένα ποστ στο προφίλ του στο facebook , ο οποίος όμως οδηγεί τον συλλογισμό και σε άλλα ομιχλώδη μονοπάτια που έχουν περπατήσει και άλλοι σπουδαίοι συγγραφείς ) αλλά μόνο ένας ξύπνιος άνθρωπος μπορεί να καταλάβει τι εφιαλτικός κόσμος δύναται να υπάρξει όταν εμείς κλείνουμε τα μάτια και το ίνσταγκραμ κάθε βράδυ. Και αυτός είναι ο νευρολόγος που γράφει ετούτο το υπνωτιστικό βιβλίο. «Βλέπεις κανονικά πράγματα να συμβαίνουν, αλλά δεν είναι πραγματικά. Είναι πλάσματα της φαντασίας σου. Είναι η φαντασία σου που σε πηγαίνει στα πιο τρελά μέρη και σου τα δείχνει μπρος στα μάτια σου. Έχω δει δαιμονικές μορφές μες στο δωμάτιό μου, κι όταν βλέπω αυτά τα πράγματα, νομίζω πώς βρίσκομαι στη Κόλαση» . Κρατήστε τα μάτια σας ανοιχτά∙ διαβάζοντάς με!